Pesten op School

"Ik durf wel weer naar school, maar prettig is het niet".

ALPHEN AAN DEN RYN.

-De hierbij afgedrukte brief van Pina Jones(pseudoniem) bepaalde bij mij weer eens het
verschijnsel pesten. Pina Jones is zelf in haar jeugd slachtoffer geweest en worstelt nog steeds
met de gevolgen. Ze is zeker niet de enige. Pesten is van alle tijden en komt overal voor.

De
laatste tijd staat het fenomeen meer in de belangstelling. Er verschijnen boeken, proefschriften
en protocollen, maar een echte oplossing schijnt er niet te zijn.

door:

GODELIEVE OLDENBROEK

Pesten komt het meeste voor op de schoolleeftijd tot ongeveer een jaar of vijftien/zestien.
Daarna neemt het af.
De gevolgen van pesten kunnen jarenlang doorwerken. Ouders weten dikwijls niet goed raad
met een kind dat slachtoffer is van pesten.
Hetzelfde geldt voor ouders wanneer ze ontdekken dat hun kind een pester is. ook leraren
weten vaak niet goed hoe ermee om te gaan. Allerlei fabeltjes spelen een rol.

Een heel
bekende is wel: "Hij lokt het zelf uit".

Pina Jones probeert in haar brief duidelijk te maken dat het slachtoffer reageert met het gedrag
dat de pesters verwachten.
Dit gebeurt min of meer onbewust, in de hoop dan verder met rust gelaten te worden.

Doodzwijgen.
De vijftienjarige Pauline is al drie maal van school veranderd. Telkens weer werd ze het
slachtoffer van pesten. De gevolgen voor haar zijn ernstig. Ze is heel angstig en heeft zich
helemaal teruggetrokken in haar eigen wereldje. Het leren gaat slecht en ook haar ouders
kunnen nog nauwelijks contact met haar krijgen. Sinds twee jaar wordt ze begeleid door een
psycholoog.

Pauline: "Het ergste jennen in de klas is opgehouden. Mijn ouders zijn vele keren op school
gaan praten. De klasseleraar heeft ook met de klas gepraat. Ik durf wel weer naar school, maar
prettig is het niet. Ze zijn nu begonnen mij dood te zwijgen. Volgend jaar kom ik in een
andere klas, want ik ben blijven zitten. Misschien gaat het dan beter".

Pesten heeft vele varianten: Van jennen tot schoppen en slaan, iemand buitensluiten en
doodzwijgen. Kinderen blijken ongelooflijk vindingrijk in het verzinnen van pestgedrag.

Opvallend is dat uit onderzoeken is gebleken dat ieder kind slachtoffer kan worden, maar
eveneens kan ieder kind pester worden.

Het komt zelfs regelmatig voor dat voormalige slachtoffers zelf pester worden.

Behalve de
pesters-meestal fungeren ze in groepen-en het slachtoffer is er nog een groep toekijkers.

De groep die weliswaar niet meedoet, maar ook niet voor het slachtoffer opkomt. Stilzwijgend tolereren zij in wezen het pestgedrag.

Oorzaken.

Zoals gezegd kan ieder kind slachtoffer worden van pestgedrag. Een kind dat afwijkt van de
door de meerderheid vastgestelde normen loopt risico. Door het uiterlijk of het wel of niet
dragen van merkkleding, slecht in sport zijn. Het sleutelwoord is: anders zijn.

Ieder kind kan
ook pester worden. Wel hebben onderzoeken in Noorwegen aangetoond dat sommige kinderen meer kans lopen pester te worden dan anderen.

Het betreft kinderen die thuis weinig
aandacht krijgen, fysiek gestraft worden door hun ouders en niet gecorrigeerd wordenwanneer ze agressief zijn.

Kinderen die zelf slachtoffer zijn geweest, worden sneller pester.

Anderen doen het om stoer te zijn, of omdat ze denken dat de groep het van hun verwacht.
Helaas geven sommige ouders en leerkrachten ook het verkeerde voorbeeld. Ouders die voortdurend negatief over buren en familie spreken of de kinderen uitsluiten, zijn verkeerd bezig.

Hetzelfde geldt voor leerkrachten die sarcastische opmerkingen maken of die geen
duidelijk standpunt tegen het pesten in durven nemen. Ook ouders en leerkrachten kunnen tot
de zwijgende "meerderheid" behoren. Kinderen voelen zich dan niet meer veilig en kunnen dat omzetten in agressie tegen één kind.

Serieus.
Er is geen eensluidende oplossing voor het pest probleem. Wel is het belangrijk dat ouders en
leerkrachten het probleem serieus nemen. Praat erover in de klas, op eventueel speciaal
belegde ouderavonden. Let op wat er gebeurt, luister naar de kinderen. Denk niet te snel: "Bij
ons op school gebeurt het niet" of "Mijn kind doet dat niet" of "Hij lokt het zelf uit". Pesters
en zondebokken zijn beiden slachtoffer en hebben allebei hulp nodig. In eerste instantie moet
die hulp van de ouders en de school komen.

Brief van Pina Jones:

Buitenbeentje.
Het gaat als volgt: Eén persoon is een buitenbeentje, meestal om iets waar hij of zij niets aan
kan doen,
een bril, rood haar, een handicap of ziekte.

Of iemand is gewoon buitenbeentje doordat hij of
zij niet wil of niet mee kan doen met de modetrends.

Uitproberen.
Zodra bekend is wie het buitenbeentje in de klas is, wordt diegene vaak uitgeprobeerd in de
vorm van
treiteren. Het slachtoffer denkt dan vaak als volgt: "Ik word gepest, dus ze verwachten een
reactie. Ze verwachten dat ik er niet tegen kan".

Slachtofferrrol.
Het buitenbeentje geeft een eigen invulling aan het denkpatroon van de treiteraars.
Vervolgens gaat hij of zij-met tegenzin-aan dit verwachtingspatroon voldoen en neemt de
slachtofferrol op zich.

Vicieuze cirkel.
De treiteraars denken vervolgens: "Ha, hij/zij kan er niet tegen, we kunnen lekker ons gang gaan". En dan is het hek van de dam. De treiteraars gaan van kwaad tot erger pesten,
waardoor het slachtoffer in een vicieuze cirkel komt.

De reacties van het slachtoffer op het
pestgedrag stimuleert de pesters tot doorgaan. Voor het slachtoffer is het heel moeilijk om uit
dit patroon te komen, vaak hebben ze er tot het volwassen zijn moeite mee.

Trauma.
Het is als met vele trauma's die worden veroorzaakt door anderen: De slachtoffers kunnen het
later zelf opknappen als ze eenmaal de vernieling in zijn geholpen.

Gedicht van mijn hand:

Wantrouwen
Je wantrouwen is gekweekt door anderen.
Toch zal je zelf iets moeten ondernemen,
jezèlf moeten veranderen.
Dat klinkt onlogisch, dat is waar,
maar de hele wereld zit toch raar in elkaar?

Verlies van persoonlijkheid.

Als het slachtoffer lang genoeg in de vicieuze cirkel van de slachtofferrol heeft verkeerd, gaat
de persoon in kwestie zelf geloven in die rol.

Met andere woorden: Het slachtoffer gaat
voldoen aan het beeld dat de pesters hem of haar voorspiegelen. Zo raakt het slachtoffer zijn
eigen persoonlijkheid kwijt.

Die persoon moet zich dus afvragen: "Wie ben ik?" en op zoek gaan naar de eigen identiteit om toch uiteindelijk toch zichzelf te kunnen zijn.

Laf.
Mijn mening over het onderwerp pesten is gewoon dit: "Of iemand een buitenbeentje is of niet, het is toch laf met een groep tegen één. Pak dan iemand van je eigen formaat en dan wel in je eentje! Iedereen die treitert is niets anders dan laf".

Voorlichting.
Laten we hopen dat het pesten op school door alle publicaties rond het onderwerp minder zal
worden en dat door goede voorlichting mensen gaan beseffen wat ze doen wanneer ze pesten
en wat het teweeg kan brengen in het verdere leven van het slachtoffer.

Troost.
Ook scholieren hebben volgens mij best het verstand om die dingen te begrijpen.

Dan als
troost voor mensen die uit hun trauma van het pesten proberen te komen, een klein gedichtje
van Pina's hand:

Inner Power:

Your biggest power
hides inside.
And if you smile,
-there's no hide".